W ciągu ostatnich kilku lat cyberbezpieczeństwo stało się jednym z kluczowych tematów dla firm działających w Unii Europejskiej. Liczba cyberataków stale rośnie, a ich skutki bywają katastrofalne – zarówno pod względem finansowym, jak i wizerunkowym. Nic więc dziwnego, że UE zdecydowała się zaostrzyć przepisy dotyczące bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych.
Jednym z najważniejszych aktów prawnych w tym obszarze jest dyrektywa NIS 2 (Network and Information Systems Directive 2), która ma zastąpić wcześniejszą dyrektywę NIS z 2016 roku. Nowe przepisy wprowadzają szereg obowiązków dla firm z różnych sektorów — nie tylko tych największych, ale także średnich, a w niektórych przypadkach nawet małych przedsiębiorstw. Co więcej, za niewdrożenie wymagań NIS 2 grożą surowe kary finansowe, które mogą poważnie zagrozić stabilności firmy.
Dla wielu przedsiębiorców temat wdrożenia NIS 2 brzmi skomplikowanie. Czym dokładnie jest ta dyrektywa? Kogo obejmuje? Jakie obowiązki nakłada? I co najważniejsze: jak zadbać o zgodność z przepisami, aby nie narazić się na sankcje?
W tym artykule znajdziesz przystępne, ale szczegółowe wyjaśnienie wszystkich kluczowych kwestii związanych z NIS 2. Pokażemy też, w jaki sposób ProsteIT może pomóc Twojej firmie w przeprowadzeniu audytu bezpieczeństwa IT, opracowaniu odpowiednich polityk i procedur, a także w pełnym wdrożeniu wymagań dyrektywy.
Czym jest dyrektywa NIS 2?
Dyrektywa NIS 2, czyli Network and Information Systems Directive 2, to nowe przepisy Unii Europejskiej, które mają na celu znaczące wzmocnienie cyberbezpieczeństwa przedsiębiorstw działających w krajach członkowskich. Jest to aktualizacja wcześniejszej dyrektywy NIS z 2016 roku, która była pierwszym w historii unijnym aktem prawnym dotyczącym bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych.
Dlaczego wprowadzono nowe przepisy? Świat cyfrowy zmienia się w błyskawicznym tempie. Rozwój technologii, rosnąca liczba połączeń internetowych, praca zdalna, chmura obliczeniowa — to wszystko tworzy nie tylko ogromne możliwości, ale także nowe zagrożenia. Cyberprzestępczość staje się coraz bardziej złożona i kosztowna, a dotychczasowe przepisy przestały odpowiadać na aktualne wyzwania.
Cel dyrektywy NIS 2
Głównym celem NIS 2 jest podniesienie ogólnego poziomu cyberodporności w całej Unii Europejskiej. To oznacza:
✅ zwiększenie poziomu ochrony sieci i systemów informatycznych,
✅ usprawnienie wymiany informacji między państwami członkowskimi,
✅ wzmocnienie odporności krytycznych usług (np. w sektorze energetycznym, zdrowotnym, transportowym),
✅ zapewnienie skutecznego reagowania na poważne incydenty cybernetyczne.
Co zmienia NIS 2 w porównaniu do poprzedniej dyrektywy?
Dyrektywa NIS 2 jest znacznie bardziej ambitna niż jej poprzedniczka. Wprowadza szereg kluczowych zmian, takich jak:
• Rozszerzenie zakresu podmiotów objętych przepisami — nie tylko największe firmy, ale także średnie, a nawet niektóre małe przedsiębiorstwa, jeśli ich działalność ma znaczenie dla społeczeństwa.
• Jednolite zasady w całej UE — wcześniejsze przepisy były wdrażane przez państwa członkowskie w różny sposób, co powodowało chaos. NIS 2 stawia na harmonizację regulacji.
• Większe wymagania w zakresie zarządzania ryzykiem — firmy muszą wykazać się znacznie bardziej zaawansowanymi procedurami zabezpieczającymi.
• Surowsze sankcje finansowe za niewypełnienie obowiązków.
• Obowiązek zgłaszania poważnych incydentów w bardzo krótkim czasie (np. w ciągu 24 godzin od wykrycia).
Dlaczego NIS 2 jest tak ważna dla firm?
Choć dyrektywa NIS 2 jest prawem unijnym, w praktyce oznacza konkretne zmiany, które muszą wprowadzić przedsiębiorcy w swoich organizacjach. To nie tylko „kolejny papierowy obowiązek”, ale rzeczywiste działania, które mają zabezpieczyć firmę przed coraz bardziej zaawansowanymi zagrożeniami cyfrowymi.
Co ważne, dyrektywa NIS 2 nie ogranicza się do sfery technologii — obejmuje także kwestie organizacyjne (np. polityki bezpieczeństwa, procedury reagowania na incydenty, szkolenia pracowników), co oznacza, że jej wdrożenie wymaga zaangażowania nie tylko działów IT, ale także zarządów firm.
Szukasz pomocy do wdrożenia programu NIS 2?
Dobrze trafiłeś – właśnie tym się zajmujemy. Jeśli masz pytania lub chcesz porozmawiać o swoim przypadku, odezwij się do nas – chętnie odpowiemy na Twoje pytania.
Kogo dotyczy dyrektywa NIS 2?
Jednym z największych problemów, jakie widzimy wśród właścicieli firm, jest niepewność: czy moja firma podlega pod NIS 2? W tym rozdziale odpowiadamy szczegółowo na to pytanie, bo znajomość zakresu dyrektywy to kluczowy krok, zanim zaczniemy myśleć o wdrożeniu.
Podział na podmioty kluczowe i ważne
Dyrektywa NIS 2 dzieli firmy na dwie główne kategorie:
• Podmioty kluczowe (essential entities) — organizacje, które świadczą usługi mające strategiczne znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki.
• Podmioty ważne (important entities) — firmy, które choć nie są uznawane za kluczowe, nadal mają znaczący wpływ na bezpieczeństwo cyfrowe w Europie.
Każda z tych grup ma własny zestaw obowiązków i podlega nadzorowi państwowych organów nadzorczych.
Sektory objęte dyrektywy NIS 2
Podmioty kluczowe działają m.in. w sektorach:
• energia (dostawcy prądu, gazu, ciepła),
• transport (koleje, lotniska, porty, transport publiczny),
• zdrowie (szpitale, przychodnie, laboratoria, dostawcy systemów IT dla ochrony zdrowia),
• bankowość, infrastruktura rynków finansowych,
• infrastruktura cyfrowa (np. centra danych, dostawcy DNS),
• dostawcy wody pitnej, ścieków.
Podmioty ważne to np.:
• dostawcy usług cyfrowych (e-commerce, wyszukiwarki, platformy chmurowe),
• producenci kluczowych technologii (np. urządzeń sieciowych),
• operatorzy usług pocztowych i kurierskich,
• zarządcy odpadami, producenci niektórych dóbr.
Kto dokładnie się kwalifikuje? Checklista dla przedsiębiorcy
Oto prosty zestaw pytań, który pomoże Ci ocenić, czy Twoja firma podlega pod NIS 2:
🔹 Czy działasz w jednym z wymienionych sektorów?
🔹 Czy Twoja firma zatrudnia minimum 50 osób lub osiąga roczny obrót powyżej 10 milionów euro?
🔹 Czy Twoja firma świadczy usługi, które mają znaczenie dla bezpieczeństwa publicznego, gospodarki lub kluczowej infrastruktury?
🔹 Czy Twoje systemy IT obsługują wrażliwe dane lub umożliwiają działanie systemów krytycznych (np. w sektorze zdrowia, energii)?
Jeśli choć na jedno z tych pytań odpowiadasz „tak”, to istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że podlegasz pod dyrektywę NIS 2.
Ile firm w Polsce dotkną te przepisy?
Szacuje się, że dyrektywa NIS 2 obejmie w Polsce nawet 10 000 podmiotów, co oznacza znaczące poszerzenie w porównaniu z poprzednią dyrektywą NIS. To nie tylko wielkie korporacje — duża część to średnie i mniejsze przedsiębiorstwa, które dotąd nie były świadome wymogów związanych z cyberbezpieczeństwem przedsiębiorstw.
Do kiedy trzeba się dostosować?
Każdy kraj miał czas do 17 października 2024 roku, żeby wprowadzić ją do swojego prawa krajowego — czyli np. przygotować ustawę i przepisy, które powiedzą firmom, co dokładnie mają zrobić – Polska tego nie zrobiła na czas. W efekcie Komisja Europejska wniosła przeciwko Polsce (i kilku innym krajom) pozew do Trybunału Sprawiedliwości UE za opóźnienie. To jest forma nacisku — UE wymaga, żeby Polska jak najszybciej przyjęła odpowiednie przepisy. Obecnie projekt ustawy jest na etapie opiniowania i konsultacji publicznych. Biorąc pod uwagę standardowe tempo prac legislacyjnych, można zakładać, że:
➡️ przepisy wejdą w życie najpóźniej w drugiej połowie 2025 roku, a być może nawet szybciej, jeśli nacisk ze strony UE będzie wystarczająco silny,
➡️ po uchwaleniu ustawy prawdopodobnie nie będzie już dużo czasu na dostosowanie się — bo firmy powinny być gotowe praktycznie od razu.
Co robić już teraz?
Choć nie mamy jeszcze polskiego przepisu, firmy nie powinny czekać bezczynnie. Dlaczego? Bo wdrożenie NIS 2 to nie jest coś, co można zrobić „z dnia na dzień”. To proces, który wymaga:
✅ audytu systemów IT
✅ przeglądu procedur
✅ stworzenia planów awaryjnych
✅ przeszkolenia zespołu
✅ a czasem nawet wymiany technologii czy zmiany dostawców usług IT.
Kluczowe obowiązki wynikające z NIS 2
Dla wielu przedsiębiorców sama świadomość, że podlegają pod dyrektywę NIS 2, to dopiero początek drogi. Najważniejsze pytanie brzmi: co konkretnie trzeba zrobić, aby być zgodnym z nowymi przepisami? W tym rozdziale wyjaśniamy to krok po kroku.
Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem
Każda firma objęta NIS 2 ma obowiązek regularnie analizować zagrożenia związane z cyberbezpieczeństwem. Nie chodzi tu tylko o standardowe zabezpieczenia, jak antywirus czy firewall — trzeba dokładnie ocenić, gdzie mogą pojawić się luki, jakie są potencjalne scenariusze ataków oraz jakie mogą być ich skutki.
Przykładowe działania:
• Identyfikacja kluczowych systemów i danych,
• Przeprowadzenie analizy ryzyka (np. audyt bezpieczeństwa IT),
• Przygotowanie planu działań minimalizujących zidentyfikowane ryzyka.
Środki techniczne i organizacyjne
Firma musi wdrożyć zarówno techniczne, jak i organizacyjne zabezpieczenia, które pomogą chronić jej systemy. Co to oznacza?
🔹 Techniczne środki: szyfrowanie danych, systemy monitorowania i wykrywania incydentów, kontrola dostępu, kopie zapasowe, zabezpieczenia sieciowe.
🔹 Organizacyjne środki: polityki bezpieczeństwa, procedury reagowania na incydenty, harmonogramy testów, szkolenia dla zespołu.
To ważne, aby pamiętać, że cyberbezpieczeństwo przedsiębiorstw nie kończy się na technologii — ogromną rolę odgrywa przygotowanie ludzi.
Zgłaszanie incydentów
Jeśli w firmie dojdzie do poważnego incydentu (np. ataku ransomware, wycieku danych, awarii systemu krytycznego), dyrektywa NIS 2 nakłada obowiązek szybkiego zgłoszenia tego faktu do odpowiednich organów nadzorczych.
Jak wygląda proces?
• Zgłoszenie wstępne w ciągu 24 godzin od wykrycia incydentu,
• Raport szczegółowy w ciągu 72 godzin,
• Raport końcowy po zakończeniu dochodzenia wewnętrznego.
Co ważne, firmy muszą mieć przygotowane jasne procedury, kto odpowiada za zgłaszanie incydentów, jak gromadzić dane i jakie informacje należy przekazać organom państwowym.
Utrzymywanie ciągłości działania
Dyrektywa wymaga, aby organizacje miały gotowy plan awaryjny — tak, aby w razie incydentu mogły szybko przywrócić kluczowe usługi. To oznacza konieczność stworzenia procedur typu:
• Disaster Recovery Plan (plan odzyskiwania po awarii),
• Business Continuity Plan (plan zapewnienia ciągłości działania).
Regularne audyty i aktualizacje
Zgodność z NIS 2 nie polega na jednorazowym wdrożeniu procedur. Firmy muszą regularnie:
• przeprowadzać audyty bezpieczeństwa IT,
• aktualizować swoje polityki, procedury i systemy,
• reagować na zmieniające się zagrożenia (np. nowe typy ataków, podatności).
Szkolenia dla pracowników
Nie zapominajmy o czynniku ludzkim! Pracownicy są często najsłabszym ogniwem w systemie cyberbezpieczeństwa. Dlatego NIS 2 wymaga:
• organizacji szkoleń z zakresu cyberbezpieczeństwa,
• budowania świadomości zagrożeń (np. phishing, socjotechnika),
• ustanowienia jasnych zasad korzystania z systemów IT.
Sankcje i odpowiedzialność
Nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z NIS 2 może skutkować:
⚠️ Karami finansowymi — dla podmiotów kluczowych nawet do 10 milionów euro lub 2% rocznego obrotu,
⚠️ Odpowiedzialnością członków zarządu, którzy powinni nadzorować zgodność organizacji z dyrektywą.
To ważne: wdrożenie NIS 2 to nie jest zadanie tylko dla działu IT — to obowiązek całej organizacji, w tym zarządu.
Podsumowanie
Jak widzisz, wdrożenie dyrektywy NIS 2 to nie jest proste odhaczenie kilku formalności. To złożony proces, który obejmuje audyt bezpieczeństwa IT, analizę ryzyka, wdrożenie procedur, przygotowanie dokumentacji, a także przeszkolenie całego zespołu.
Tutaj właśnie wchodzi ProsteIT. Naszym celem jest pomaganie firmom w przechodzeniu przez wszystkie etapy związane z cyberbezpieczeństwem i nowymi przepisami.
Co oferujemy?
✅ Pełny audyt bezpieczeństwa IT — zidentyfikujemy kłopotliwe punkty w infrastrukturze IT Twojej firmy, zanim zrobią to cyberprzestępcy.
✅ Wdrożenie polityk i procedur zgodnych z NIS 2 — przygotujemy nie tylko dokumenty, ale i praktyczne rozwiązania.
✅ Pomoc w tworzeniu planów awaryjnych i procedur zgłaszania incydentów — tak, aby Twoja firma działała sprawnie nawet w kryzysie.
✅ Szkolenia dla pracowników — zbudujemy świadomość cyberzagrożeń w całym zespole.
✅ Outsourcing IT i stałe wsparcie — jeśli nie masz własnego działu IT, możemy przejąć część zadań, zapewniając Ci spokój i bezpieczeństwo.
Dzięki naszemu doświadczeniu i znajomości przepisów, zadbamy o to, aby Twoja firma była w pełni przygotowana na nowe wyzwania związane z cyberbezpieczeństwem przedsiębiorstw.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak możemy dopasować nasze usługi do Twoich potrzeb, skontaktuj się z nami już dziś. Oferujemy bezpłatną konsultację, podczas której ocenimy, jakie działania są potrzebne w Twoim przypadku.
Polski 
English